Uluslararası Karayolu Taşımacılığı

Özellikle ülkemizde en yoğun şekilde kullanılan taşıma şekli karayolu taşımacılığıdır. Pahaca ağır ve hacimli yüklerin, hızlı ve güvenli sevki için çok sık tercih edilmektedir. Diğer taşımacılık türleriyle kıyaslandığında; denizyolu ve demiryoluna göre transit süresi kısa ancak maliyeti daha yüksektir; havayolu ile kıyaslandığında ise transit süresi uzun ancak maliyeti daha düşüktür.

Uluslar arası karayolu taşımalarında kullanılan yük belgesi CMR adıyla anılmaktadır (Lojistik sekmesi altında “Taşımacılıkta Kullanılan Belgeler” başlığında daha geniş tanımı yapılmıştır)

Ülkemizden gerçekleştirilen ihracat yüklemelerinde karayolu taşımacılığı özellikle aşağıdaki bölgelerde daha fazla tercih edilmektedir;

• Doğu Avrupa
• Orta ve Batı Avrupa
• Türki Cumhuriyetleri
• Rusya
• İran
• Irak

Bu noktada bir kaç püf noktanın sizlere yardımcı olabileceğini düşünüyorum;

1.Karayolu fiyatlandırması, yükün çıkış noktası kadar varış ülkesiyle de doğru orantılı olarak hesaplanmaktadır. Konu piyasada “Dönüş Yükü” olarak adlandırılan, yani ihracat yüklemesi gerçekleştiren tırların ithalat yüküne kolay ulaşabildiği coğrafyalarda, karayolu navlun fiyatları daha düşüktür. (Avrupa özelinde özellikle Almaya-Hollanda-İtalya vb. ithalatın yoğun olduğu ülkeler)

2.Özellikle Batı Avrupa’ya gerçekleştirilen karayolu yüklemelerinde tonaj transit süre üzerinde direkt etkilidir, Bulgaristan sınırından çıkış yapacak araçlara konulan 21,5 ton sınırı nedeniyle, konu tonajın altında yüklenen araçlar karadan gitmekte ancak konu tonajın üzerinde yükleme yapan araçlar Ro-Ro kullanarak Avrupa’ya ulaşmaktadır. Bu durum, hem ithalat hem de ihracatta geçerli olup, Ro-Ro kullanan araçların transit süreleri varış ülkesine göre 2-3 gün uzunluk gösterebilmektedir.

3.Ülkemizden Ro-Ro seferleri İstanbul-İzmir ve Mersin’den yapılmakta olup varış ülkeleri İtalya ve Fransa’dır.

4.Özellikle Avrupa yüklemelerinde “Mega” tipli dorseye sahip araçlar kullanılırken diğer bölgelerde daha çok “Standart Tenteli” ya da “Optima” dorseli araçlar kullanılmaktadır.

5.İran yüklemelerinde, navlun oluşumunda temel sınır 20 tondur. 20 ton üzerinde gerçekleştirilen yüklemelerde, aşım yapılan her tonaj için extra bir bedel tahsil edilir.

6.Irak taşımalarında 2 tür taşıma gerçekleştirilmektedir;

•Kuzey Irak’a gerçekleştirilen yüklemelerde (Zakho-Duhok-Erbil-Süleymaniye) direkt yüklenen araçlar ile son noktaya teslim sağlanmaktadır.

•Orta ve Güney Irak’a gerçekleştirilecek yüklemelerde Zakho’da aktarma yapılmaktadır.

NOT: Irak’a gerçekleştirilen karayolu yüklemelerinde, ülkenin hangi kısmına giderse gitsin, yükün giriş gümrüğü Zakho Gümrüğü’dür. Konu gümrükte gerçekleştirilen “Sevk Öncesi İnceleme” uygulamasına lütfen dikkat ediniz. (ayrıntılı bilgi için : www.iraktirnakliye.com ya da www.irakparsiyelnakliye.com)

7.Türki Cumhuriyetler ve Afganistan bölgesine yapılan karayolu yüklemelerinde 2 tip taşıma türü mevcuttur;

•Direkt yükleme ile yük son varış noktasına taşınmaktadır (bu noktada 2 farklı güzergah mevcut olup kuzeyde Gürcistan üzerinden ya da doğuda İran üzerinden araçlar çıkış yapmaktadır. (Özellikle İran ambargosu nedeniyle bu güzergahın kullanılmak istenmemesi durumunda, kuzey güzergahı devreye girmekte ancak kilometre ve transit süre olarak daha uzun olmaktadır, bu aynı zamanda navlun artışını da beraberinde getirir.)

•Aktarmalı yükleme ile yük İran’a (genellikle Bazargan) kadar taşınmakta ve konu yük burada aktarmaya uğrayarak farklı bir tır ile varış noktasına ulaştırılmaktadır (Özellikle hassas yükler için riskli bir taşıma türüdür.  

Ülkemizde uluslararası karayolu taşımalarında en sık kullanılan dorse tipleri aşağıdaki gibidir;

Bununla birlikte özellikle gabari dışı yüklemeler için “Lowbed” dorseler kullanılmaktadır. Konu dorse tipine ait ölçü bilgileri de aşağıdaki gibidir;